Pórtico da Gloria

TÍTULO: Pórtico da Gloria
AUTOR: Mestre Mateo
CRONOLOXÍA: 1168-1188
ESTILO: Románico tardío
TÉCNICA: talla
MATERIAL: mármore e granito













"No ano 1188 da Encarnación do Señor, o mestre Mateo dirixiu a obra desde o comezo"

"Velaquí, un trono no ceo, e no trono, un sentado./ E arredor do trono había 24 tronos; e vin sentados nos tronos a vintecatro anciáns, vestidos de roupas brancas, con coroas de ouro nas súas cabezas./ E diante do trono había como un mar de vidro semellante ao cristal; e xunto ao trono, e arredor do trono, catro seres viventes cheos de ollos diante e detrás. O primeiro ser vivente era semellante a un león; o segundo era semallante a un becerro; o terceiro tiña rostro como de home; e o cuarto era semellante a unha aguia voando./ E sempre que aqueles seres viventes lle dan gloria e honra e acción de gracias ao que está sentado no trono, ao que vive polos séculos dos séculos, os vintecatro anciáns póstranse diante do que está sentado no trono, e adoran ao que vive polos séculos dos séculos" (Apocalipse de San Xoán).

                                                                                    

composición

O pórtico da Gloria forma parte do nártex da catedral, un reducido espacio de apenas 5 m de ancho que nos impiden a súa visión frontal. Trátase do nivel superior da cripta, ideada polo mestre Mateo para compensar o desnivel do terreo que había con respecto á praza exterior.

Dividido en tres partes que se corresponden coas naves da igrexa, posue máis de duascentas figuras dunha exquisita factura, que utilizando o horror vacui románico, enchen todos os elementos arquitectónicos: arquivoltas, tímpanos, columnas, capiteis.

O punto neurálxico de todo o programa é o parteluz, que o preside a estatua sedente do apóstolo Santiago, patrón da igrexa compostelá coroado por un nimbo de pedras engarzadas, apoiado nun báculo e cunha cartela na man.

                                                                                  

O tímpano principal recrea o Apocalipse: Cristo está no centro en maxestade, amosando as chagas, rodeado polos catro evanxelistas cos seus símbolos; a arquivolta amosa os anciáns do Apocalipse, sobre o dintel, uns arcanxos portan os símbolos da paixón; nos espacios curvos están os elixidos -as doce tribus de Israel e a corte celestial-.



detalle do vintecatro anciáns



detalle dos arcanxos

Nas xambas, un magnífico conxunto de profetas e apóstolos que conversan entre eles.

As xambas simbolizan os fundamentos da cidade descrita por San Xoán, as columnas son o Antigo Testamento -profetas- e o Novo Testamento -apóstolos-. Nos profetas, un apesadumbrado Xeremías sufre polas súas profecías; Daniel está sorrindo pola chegada do Salvador; Isaías sostén un pergamiño; e Moisés levanta as táboas da Lei. Nos Apóstolos, está San Pedro -como sumo pontífice- coas chaves do reino de Deus; San Paulo descalzo; e San Xoán en pé sobre un aguia.

A arcada esquerda está dedicada á Lei de Moisés e a da dereita está dedicada ao Xuízo Final.

En conxunto posue o Pórtico da Gloria unha gran unidade estilística e un dominio técnico que se pode relacionar coa Antigüidade clásica -proporción e elegancia no detalle-.

Estéticamente, o mestre Mateo, rompe co románico no tratamento individualizado das personaxes -rostro e cabelos-, aproximándose ao retrato. Todas as figuras posuen un marcado dinamismo, principios de movemento, que se separan cada vez máis da rixidez románica.

    

                                                                                  

      

Portada de Platerías

NOME: portada de Platerías
ARQUITECTO: maestro Esteban
CRONOLOXÍA: 1103
LOCALIZACIÓN: Santiago de Compostela
ESTILO: románico

Trátase dun dos primeiros exemplos de portadas historiadas na Península, a porta de Platerías, situada na parte sur do transepto, presenta un extraordinario conxunto escultórico cunha decoración que non só se limita aos tímpanos.

A portada estructúrase en dous corpos. No corpo central inferior observamos dúas portas abocinadas con tres arquivoltas cada unha sobre columnas acodadas, con tímpano semicircular, sobre os arcos exténdese un friso continuo. No segundo corpo ábrense dúas ventás con arcos polilobulados de influencia hispanoárabe.

Un incendio na fachada románica norte (Azabachería) provocou esa apariencia caótica que posue na actualidade pois algunhas das esculturas da citada fachada norte foron adosadas ao conxunto.

A porta de Platerías estaba dedicada á Redención, destacando a doble natureza de Cristo, a humana e a divina.

No tímpano da dereita, móstrase a natureza humana de Cristo, cunha serie de escenas como o "anuncio aos pastores", ou a "adoración dos Magos" na parte superior do mesmo, e o "prendemento", o "Cirineo", a "flaxelación" e a "coronación de espiñas" na parte inferior, como exemplos da súa humanidade.

No tímpano da esquerda, móstrase a natureza divina de Cristo, resistindose ás tentacións demoníacas e acompañado dunha serie de anxos, episodio que reflexa a súa estancia no deserto. Na parte inferior aparece unha enigmática muller de longos e alborotados cabelos, vestida con lixeira túnica transparente, recordo quizá dos panos mollados, sostendo entre as mans unha caveira. Hai autores que a consideran unha representación de Eva, aludindo así ao pecado orixinal, outros en cambio creen que o significado habería que buscalo no propio Códice Calixtino.

No friso, a continuación, aparecen as figuras do "Salvador" e os "Apóstolos" e unha serie de placas adosadas que pertencen a escenas do Xénese como a "creación de Adán" ou a "expulsión do paraíso". No lateral da porta esquerda, encóntrase unha das xoias da escultura románica española de principios do século XII, a imaxe do rei "David" cunha especie de laúd, sedente e coas pernas cruzadas que nos recorda a outras esculturas románicas de catedrais francesas.

Catedral de Santiago de Compostela

NOME: Catedral de Santiago de Compostela
ARQUITECTO: descoñecido (Comitente: Diego Peláez -1075-1087-; Diego Xelmírez -1100-1128-)
CRONOLOXÍA: 1075-1128
LOCALIZACIÓN: Santiago de Compostela (Galicia)
ESTILO: Románico

Neste templo finaliza o camiño de peregrinación establecido polos monxes de Cluny. O edificio está claramente inspirado nos grandes templos de peregrinación franceses, posue reminiscencias asturianas e mudéxares e é a obra cumio da arquitectura románica española.

Os comitentes foron os dous bispos catedralicios pero é perceptible mencionar aos mestres franceses Bernardo e Roberto, e os seus discípulos, mestre Estevo e Bernardo o Mozo.

planta e interior

Unha das maiores igrexas de peregrinación do camiño introduce dimensións monumentais con respecto a outras hispánicas.

A planta de cruz latina, simétrica e regular. Ten tres naves lonxitudinais, precedidas por un nártex, cun gran transepto dividido tamén en tres naves, soportando catro absidiolos nos brazos  e rematando en dúas grandes portas. A cabeceira posue un deambulatorio con cinco capelas radiais.

No interior prima a sensación de verticalidade e esveltez, a nave central ten 22 m de altura e está cuberta por bóveda de canón con arcos faxóns, nas naves laterais posue bóvedas de aresta e de cuarto de canón na tribuna.

O alzado a dous niveis está moi desenvolvido, en primeiro término as arcadas e en segundo unha tribuna. O primeiro nivel posue arcos de medio punto que descargan sobre piares cruci formes con columnas pegadas en todas as súas caras, estos arcos soben ata o arranque dos arcos faxóns das bóvedas dividíndoas en diferentes tramos.

A tribuna é, xunto ao deambulatorio, unha novidade que caracteriza ás igrexas de peregrinación. Tribuna, deambulatorio e transepto permitía aos peregrinos visitar todo o templo sen interferir na celebración dos oficios. A tribuna de Santiago é elevada e profunda con vans a cada lado, no lado da nave central posue arcos xeminados.

contido

A catedral compostelana era a meta do camiño de Santiago, unha das rutas de peregrinación máis importantes da idade media. En santiago surxiu a necesidade de construir un templo capaz de dar cabida á cantidade de peregrinos que se acercaban a Santiago a venerar o sepulcro do apóstolo. A súa construcción iniciouse no 1075, durante o reinado de Afonso VI (1040-1109) e baixo a dirección do bispo, Diego Peláez. As obras foron interrompidas hacia o ano 1088 e non se retomaron ata que foi bispo Diego Xelmírez (1068-1139/40), hacia o ano 1100. Foi consagrada no 1105 e á morte de Xelmírez no 1140 practicamente estaba rematada.

Van Gogh 1853-1890

Todos conocemos la verdadera historia de Vincent Van Gogh...o no?

Tradicionalmente el pintor se disparó en el pecho en mitad del campo y regresó a duras penas a la pensión donde vivía en Auvers-sur-Oise. Esto ocurría un 27 de julio de 1890. Vincent se trasladó a esa localidad francesa donde lo cuidó durante un tiempo el doctor Gachet, protagonista de alguno de sus cuadros, aquejado de continuos ataques epilécticos.

Van Gogh convertido en martir del arte moderno, tildado por muchos de loco, con una intensa y apasionada dedicación a su pintura, se convierte en paradigma de artista difundido por el Romanticismo a costa de su pobreza e incomprensión.

Decide dedicarse a la pintura en 1880, siempre respaldado económicamente por su hermano Theo.

En sus inicios y primeros pasos como pintor está claramente influenciado por Millet. Es curioso como Van Gogh sólo recibió una clase de pintura en su vida.

En su estancia en París, ayudado por su hermano, conoce a los impresionistas y su revolución llevada a cabo en el color.

Cuando decide trasladarse a Arlés en 1888 a la "Casa Amarilla" donde se instala y por fin disfruta del sentimiento de pertenencia, es donde conoce a Gaugin que quiere crear una comunidad de artistas en Arlés, sus personalidades chocan y ahí es donde precisamente se produce el famoso episodio paranoide cuando Vincent se corta la oreja.

Una nueva biografía escrita por los estadounidenses Steven Naifeh y Gregory White Smith, sostiene que el pintor no se suicidó, sino que murió de un disparo accidental en Auvers-sur-Oise en 1890.

El autor del disparo fue un joven adolescente llamado René Secrétan, obsesionado con el lejano Oeste, quien le alcanzó en el pecho accidentalmente cuando se lo encontró en un campo de trigo al cual Vincent solía ir a pintar.

El pintor, que conocía al muchacho, volvió según la biografía publicada en el Reino Unido, a la pensión donde se alojaba, muriendo treinta horas después de forma agónica.

San Miguel de Celanova

NOME: San Miguel de Celanova
ARQUITECTO: descoñecido
CRONOLOXÍA: 932, consagrada en 942
LOCALIZACIÓN: mosteiro benedictino de San salvador de Celanova (Ourense)
ESTILO: mozárabe












Cunha superficie de case 22 metros cadrados e unha altura que non alcanza os seis metros, outórgaselle carácter de capela ou oratorio privado, relacionado coa figura de San Rosendo, personaxe importante da historia de Galicia, obispo de Mondoñedo e Santiago e fundador do mosteiro de Celanova.

A fábrica presenta bóveda de canón de ferradura na nave, nervada no cruceiro e de cascarón gallonado na ábsida.
Consta de tres cuerpos alineados, nave cruceiro e ábsida, conectados por arcos de ferradura. O da entrada á ábsida está enmarcado co seu característico alfiz musulmán.

planta
A planta non é basilical, senon que preséntase do tipo cruciforme. Destaca o cruceiro central, a nave principal, máis grande e máis alta, de planta cadrada cuberta por bóveda de aresta de ladrillo sobre arcos de ferradura e reforzada no exterior con contarfortes.
En cada un dos lados, ábrese unha pequena ventá para iluminar o interior. Á nave, accédese por unha porta lateral, está cuberta con bóveda de canón de pequenas dimensións, o mesmo que a ábsida.
As influencias da arte califal da mesquita de Córdoba son evidentes, nas cubertas, nos arcos de ferradura co seu correspondente alfiz e na decoración con modillóns.